Akor Tanımı ve Oluşumu
İki veya daha fazla notanın aynı anda çalınmasıyla oluşan ses kümelerine akor denir. Modern müzikte daha çok üç ya da daha fazla sesin bir araya getirdiği akorlar kullanılır.
Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, "akor" kavramı ile "dizi" ve "aralık" kavramları arasında güçlü bir ilişki vardır. Seslerin derecelerine göre sıralanmasına dizi diyoruz.
Bir müzik partisyonu belli kalıplar üzerine kurularak dizilir, bu dizilen notalar topluluğuna gam denir. Gamları da "Major ve Minor" gamlar olmak üzere belli başlı iki kalıp üzerinden inceleyebliliriz.
Major Gam: 2 Tam - 1 Yarım - 3 Tam - 1 Yarım>
Minor Gam: 1 Tam - 1 Yarım - 2 Tam - 1 Yarım - 2 Tam
Örneğin C (Do Major) dizisini ele alalım ve major kalıp üzerinde inceleyelim;
C(Do) D(Re) E(Mi) F(Fa) G(Sol) A(La) B(Si) C(Do)
Bu dizideki herhangi bir sesten başlayıp, komşu sesleri atlayarak(üçlü aralıklar oluşturarak), elde edilecek sesleri aynı anda kullanarak, dizinin her bir sesi üzerine yukarıdaki tanıma uygun akorlar oluşturulabilir.
Örnek: Başlangıç sesi C(Do) olsun, C(Do) dizisi üzerinde birer ses atlayarak birer üçlü oluşturduğumda, aşağıdaki akorları elde etmiş olacağım;
1. Akor: C(Do) Major: C(Do) - E(Mi) - G(Sol)
2. Akor: D(Re) Minor: D(Re) - F(Fa) - A(La)
3. Akor: E(Mi) Minor: E(Mi) - G(Sol) - B(Si)
4. Akor: F(Fa) Major: F(Fa) - A(La) - C(Do)
5. Akor: G(Sol) Major: G(Sol) - B(Si) - D(Re)
Görüldüğü üzere C(Do) Major dizisinde herhangi bir ses üzerine üçlüler çıkarak, bu diziye ait 5 akoru bulduk. Bu akorların içerdiği tüm notalar C(Do) Major tonundadır.
Dizilerdeki tüm akorlar bu şekilde belli kalıplar yardımıyla elde edilir, biz burada Major kalıbı kullandık. Diğer temel kalıplar şunlardır; "Minor" kalıp, "Eksiltilmiş (diminished)" kalıp ve "Arttırılmış (augmented)" kalıp.
Kısaca diğer dizi ve kalıplardan da bahsedelim;
Major Akor
Major akorlar, major dizinin 1, 3 ve 5. seslerinden oluşur
C(Do) Major:
C(Do) - E(Mi) - G(Sol) seslerinden oluşur
Minor Akor
Minor akorlar, Major dizinin 1, ♭3 ve 5. seslerinden oluşur. ♭3; dizinin 3. sesinin yarım ses pes(bemol) çalınmasıyla oluşur.
C(Do) Minor:
C(Do) - Eb(Mi Bemol) - G(Sol) seslerinden oluşur.
C(Do) Diminished:
C(Do) - Eb(Mi Bemol) - Gb(Sol Bemol) seslerinden oluşur.
Diminished Akor
Diminished(Eksiltilmiş) akorlar, Major dizinin 1, ♭3 ve ♭5. seslerinden oluşur. ♭3 ve b5; dizinin 3. ve 5. sesinin yarım ses pes(bemol) çalınmasıyla oluşur.
Augmented Akor
Augmented(Arttırılmış) akorlar, Major dizinin 1, 3 ve #5. seslerinden oluşur. #5; dizinin 5. sesinin yarım ses tiz(diyez) çalınmasıyla oluşur.
C(Do) Augmented:
C(Do) - E(Mi) - G#(Sol Diyez) seslerinden oluşur.
Bu yöntemleri birleştirince, tonu belli olan bir şarkının akorlarını bulmak için bazı şemalar ortaya çıkmıştır, yukarıdaki "Akor Bul" aracı da, bu şemaları baz alarak çalışmaktadır.
Tonunu bildiğiniz bir şarkının, hangi akorlardan oluşabileceğini bu araç sayesinde bulabilirsiniz.
Nota ve Tarihçesi
Nota, müzikal seslerin yüksekliğini, süresini ve diğer özelliklerini belirten sembollerdir. Müziğin yazılı bir dili olarak, notalar müzikal eserlerin kaydedilmesi, okunması ve performans edilmesi için temel bir araçtır. Nota sistemi, müziğin yazılı tarihinde çok önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Orta Çağ ve Öncesi:
Antik çağlardan Orta Çağ'a kadar, müzik yazma ve not etme yöntemleri oldukça sınırlıydı. İlk müzikal sistemler, sözlü gelenekler ve öğrenme metodları aracılığıyla aktarılırdı. Antik Yunan ve Roma dönemlerinde, müzikal notasyon teknikleri geliştirilmeye başlandı, ancak bu sistemler günümüze ulaşmamıştır.
Orta Çağ boyunca, kilise müziği ve liturji, belirli melodilerin ve ritimlerin hafızadan öğrenilmesi ve aktarılması yoluyla yayıldı. Ancak, müziğin yazılı bir dili yoktu ve bu nedenle müzikal eserlerin kaydedilmesi ve paylaşılması zordu.
Rönesans ve Müzik Notasyonunun Gelişimi:
Rönesans dönemi, müzik notasyonunun gelişimi için önemli bir dönemdi. 15. yüzyılda, Johannes Gutenberg'un matbaanın icadı ile birlikte, müzik notasyonu yaygınlaşmaya başladı. Bu, müzik eserlerinin kitaplar ve el yazmaları yoluyla kolayca çoğaltılmasını sağladı.
Giovanni Pierluigi da Palestrina gibi besteciler, polifonik müziğin karmaşıklığını notalarla kaydetmeye başladılar. Bu dönemde, notaların modern formu geliştirildi ve bugün hala kullanılan temel notasyon sistemleri ortaya çıktı.
Barok ve Klasik Dönemlerde Notasyonun Standartlaşması:
Barok ve Klasik dönemlerde, müzik notasyonu giderek daha da standartlaştı. Besteciler, müziği daha ayrıntılı olarak kaydetmek için yeni semboller ve işaretler kullanmaya başladılar. Özellikle, Johann Sebastian Bach ve Wolfgang Amadeus Mozart gibi besteciler, karmaşık müzikal yapıları notalarla ifade ettiler.
Romantizm ve Sonrası:
Romantik dönem ve sonrasında, müzikal ifade daha kişisel ve duygusal hale geldi. Bu dönemde, besteciler daha özgür bir şekilde notaları kullanarak duygusal ve deneysel müzikler yarattılar. Ancak, notasyon sistemleri nispeten sabit kaldı ve bugün hala kullanılmaktadır.
Günümüzde, müzik notasyonu bilgisayar teknolojisi ile birleşerek dijital formatlarda kolayca oluşturulabilir ve paylaşılabilir hale gelmiştir. Ancak, notaların temel amacı, müziği yazmak, okumak ve performans etmek için bir araç olmaya devam etmektedir.
Bu yazıdaki bilgiler, çeşitli chat robotların ilgili sorulara verdikleri cevaplardan oluşturulmuştur.